Baš na Svetog Trifuna u Novom Sadu je održano 21. Savetovanje povrtara u organizaciji Vojvođanskog društva povrtara i Odbora za selo Srpske akademija nauka i umetnosti. Kao i svake godine teme predavanja stručnjaka iz raznih oblasti bile su vezana za probleme uočene u prethodnoj sezoni, kako bi se izbegle eventualne greške i predupredili potencijalni problemi. Jedna od tema ovogodišnjeg Savetovanja bila je posvećena preciznoj poljoprivredi. Inovativna rešenja koja su u 21. veku donele savremene tehnologije već se godinama unazad koriste u poljoprivrednoj proizvodnji najrazvijenijih zemalja, a u određenoj meri zastupljena su i kod nas.
Prof. dr. Žarko Ilin, Poljoprivredni fakultet Novi Sad: “Poznato je da većina agrotehničkih mera u povrtarstvu počev od pravljenja gredica, polaganje kapajućih traka, setve, sprovođenja redovnih mera nege je nemoguća bez precizne poljoprivrede. U novije vreme ako nisu sistemi kap po kap i đubrenje kao startno u tom slučaju takođe mora da se koristi precizna poljoprivreda kako bi uštede bile maksimalne, a kako bi smanjili broj radnika na kraju parcela da bi spajali praktično redove”.
Velika pažnja u izmenjenim klimatskim uslovima usmerava se ka zaštiti bilja. Ona je pak opterećena usaglašavanjima sa standardima EU zbog čega su neke aktivne materije skinute sa pozitivne liste, pa je sada neophodno da se proizvođačima približe neka nova rešenja u borbi sa bolestima i insektima.
Prof. dr. Žarko Ilin, Poljoprivredni fakultet Novi Sad: “Te aktivne materije su ukinute 30. aprila i čak 22 aktivne materije 26. decembra. Znači, veliki broj preparata, što znači da će umnogome otežati profesionalnim proizvođačima i kolegama agronomima na terenu, dakle na otvorenom polju i zaštićenom prostoru. Već ove godine je sprovođenje redovnih mera i nege pre svega zaštite od prouzrokovača bolesti, štetnih insekata i korova, jer će biti teško nadoknaditi gubitak čak 25 aktivnih materija, odnosno veliki broj preparata”.
Tema koja je u prvom planu u brojnim razvijenijim agrarnim zemljama su biostimulatori. Zašto se bez njih u SAD i EU više ne može zamisliti povrtarska proizvodnja?
Prof. dr. Žarko Ilin, Poljoprivredni fakultet Novi Sad: “Zato što su biostimulatori ti koji jačaju biljku. Dakle, utiču na formiranje moćnijeg korenog sistema, tolerantnijeg na prouzrokovače bolesti ,eventualno na Ph vrednost, eventualno nematode i formira se moćnija, bolje razvijena biljka sa većim brojem krupnih listova veće fotosintetičke aktivnosti, što onda znači da takve biljke su manje podložne stresu. A svedoci smo u poslednjih 30 godina koliko se uzima za jedan referentni period da su otprilike 30-40% godina ekstremno sušne sa ekstremno visokim temperaturama, 30-40% godina sa obilnim padavinama, niskim ili visokim temperaturama. Svega 20% samo onih idealnih godina. E, u ovim nepovoljnim godinama kojih je između 60-80% praktično dolazi do negativnih efekata abiotičkog stresa, a da bi ga biljke što bolje prebrodile, odnosno da bi imali što manje gubitke tu su biostimulatori koji onda ili preko zemljišta ili preko biljke mogu doprineti smanjenju pre svega kvaliteta, ali i prinosa po jedinici površine i to su naši rezultati u prethodnih nekoliko godina i pokazali”.
Uz biostimulatore neophodan je i pravilan odabir zemljišta gde će se zasnovati proizvodnja, a tek potom i njegova priprema.
Prof. dr. Žarko Ilin, Poljoprivredni fakultet Novi Sad: “Birati idealno ravne parcele sa ne većim padom od 0 do 3 stepena, kako usled onih kišnih godina i obilnih padavina da ne bi došlo do oticanja. Zatim birati terene sa nivoom podzemnih voda od minimum 80 do 100 cm nivoa podzemnih voda. Gde to nije slučaj obavezno koristiti meru ili razrivanja ili podrivanja kako bi razbili taj plužni đon i obezbedili u sušnim godinama kapilarno podizanje vode u zonu korenog sistema ili u kišnim godinama ubrzano spuštanje vode u dublje slojeve, kako ne bi došlo usled prevelike količine vode do gušenja korenog sistema, zaostajanja biljaka u porastu i smanjenja prinosa. Zatim je jako važno podizanje poljozaštitnih pojaseva. Svedoci smo sve jačih udara vetra, rušenja biljaka. Zatim dođu sunčani dani i javljaju se sunčane pege. Da se to ne bi desilo gde god može drvo posadi. Zatim posebno je važno prilikom izbora zemljišta da nema poljozaštitnih pojaseva. Otprilike na jedan ili maksimum dva prolaza platforme uraditi takozvane biljne kulise. Biljne kulise je dobro uraditi sa nekom visokom kulturom, ne više od 4 do 6 redova, recimo kukuruza šećerca, pa onda usev paprike, paradajza, krastavca, dinja, lubenica ili bilo koje druge vrste. Pa opet jedan ili dva prolaza platforme, pa ponovo 4 do 6 redova kukuruza šećerca ili neke druge biljne vrste, kako bi smanjili negativan efekat udara vetra”.
I na kraju par reči i o navodnjavanju, odnosno zadržavanju optimalnog procenta vlage u zemljištu za uspešnu proizvodnju. Tema vrlo značajna, jer je navodnjavanje po pravilu skupa mera, pa je neophodno obezbediti da ono što je u tom smislu urađeno ima što bolje efekte.
Prof. dr. Žarko Ilin, Poljoprivredni fakultet Novi Sad: “Optimalan sadržaj vlage u zemljištu je važno održavati na nivou od 25 volumnih procenata, jer je bitno da u zemljištu bude 25% vode, 25% vazduha, a preostalih 50% čini 5% organska materija i 40% različiti minerali. To je nekih 100% i važan je idealan odnos vode i vazduha, jer su oni antagonisti zato se mora održavati ovaj tehnički minimum, a tehnički minimum znači prilikom njegovog održavanja da neće doći do opadanja kvaliteta i prinosa, on će biti vrlo stabilan, a racionalno ćemo trošiti energiju, odnosno vodu. Poznato je da cena koštanja milimetra dodate vode kada se koristi električna energija 15 euro centi, a ako koristimo agregate najnovije čak evro i po dodatnom milimetru. Ako koristimo stare agregate ta cena dodatnog milimetra može da bude čak do 4 eura, a deficit padavina u ekstremno sušnoj godini može biti i preko 500 milimetara. Dakle, samonavodnjavanje može da nas košta preko 2.000 eura ako nismo racionalno ovom poslu pristupili, a u cilju ostvarenja vrhunskog kvaliteta i vrhunskog prinosa”.
Kao i svake godine u holu Master centra Novosadskog sajma organizovana je izložba gde suzadrugari, udruženja i profesionalni povrtari predstavili svoje proizvode, a firme iz ove branše ponudu za sezonu 2020. godine.
Vladimir Nikolić, TV MOST