Sa proizvodnjom od 393 732 t, Severna Amerika je najveći proizvođač brusnice. U malom obimu se gaji u Evropi, i to najvuše u severnim i srednjoevropskim zemljama. Prema podacima iz 1621. godine, Indijanci su evropskim doseljenicima u doseljeničkoj koloniji u Plimutu .(danas američka Savezna država Masačusets), doneli na poklon plodove brusnice.
Starosedeoci Severne Amerike su plodove brusnice koristili u svojoj ishrani kao sveže voće, ali su ih dodavali i u druga jela. Brusnica je takođe korišćena kao prirodni konzervans, čime su produžavali trajnost mesa na duže vreme. Indijanci su čak plodove brusnice izmešane sa kukuruznim brašnom nanosili na povrede i rane da bi se što pre zacelile i zarasle. Tokom Dana Zahvalnosti i Božića, u Americi se potroši čak 20% ukupne količine brusnice koje se proizvedu u SAD toko cele godine. Osim plodova, upotrebljavaju se i listovi brusnice koji se uzimaju posle berbe plodova, radi pripremanja čajeva.
Prema podacima FAO, ukupna svetska proizvodnja brusnice iznosi prosečno 403.943 t (2001/2010 god) i ostvaruje se na površini od 28.083 ha. 97,47% ukupne svetske proizvodnje se ostvaruje u Severnoj Americi, 2,05% u zemljama Evrope, 0,02% Azije i 0,01% Afrike. Zahvaljujući visokoj tehnologiji gajenja, najveći prosečni prinosi su u SAD i Kanadi, sa 20,48 t/ha, tj. 17,69 t/ha. S obzirom na to da je brusnica u Srbiju došla tek 2009. godine, još uvek je rano da se govori o njenoj proizvodnji u Srbiji, jer su zasad i dalje uglavnom mali i oglednog karaktera.
Evropska brusnica
Gajena evropska brusnica (Vaccinum vitis – idaea L) ima habitas u obliku žbuna (frutex) visine 15-40 cm i to je višegodišnja zimzelena voćka. Koren je plitak i rasprostire se horizontalno do širine projekcije krune, sa glavnom masom korena na dubini od 10 cm. Žbun se širi porastom rizoma ispod površine zemljišta.
Plod je sitna bobica, u punoj zrelosti crvene boje. Meso ploda je sočno, slatkonakiselog ukusa, prijatne arome.. Prosečne su mase od 0,20 do 0,80 gr. Počinje sa vegetacijom krajem marta i početkom aprila. S obzirom da je dvorodna biljka i cvetanje se dešava dva puta u toku vegetacije : prolećno cvetanje (traje 15 -25 dana), i letnje cvetanje (počinje istovremeno sa sazrevanjem prvog roda, krajem jula ili početkom avgusta, i traje do kraja avgusta).
Pri gajenju sorti evropske brusnice. neophodno je prisustvo oko 10% sorti oprašivača, kako bi se postigli visoki prinosi i dobar kvalitet, tj. krupnoća ploda. Navode se Red Pearl i Sussi kao dobri oprašivači. Plodovi drugog roda brusnice sazrevaju krajem septembra i početkom oktobra. Mogu biti ugroženi letnjim cvetanjem, kao i pojavom ranih jesenjih mrazeva.
Brusnica se u prirodi razmnožava vegetativno, kao i semenom, a u proizvodnji sadnog materijala isključivo vegetativno (mikropropagacijom, reznicama ili deljenjem rizoma). Najkvalitetnije su dvogodišnje i trogodišnje sadnice evropske brusnice proizvedene na jedan od načina, jer se pri sadnji bolje primaju, ranije stupaju u plodonošenje i u punu rodnost od jednogodišnjih sadnica.
U spontanim populacijama ili prirodnim biocenozama, evropska brusnica se sreće na različitim tipovima zemljišta, od siromašnih, skeletnih, kamenitih, suvih pa do onih bogatih humusom koja nastaju nakon krčenja šuma. Može se gajiti i na težim zemljištima, koja treba obogatiti organskom materijom (kompostom ili tresetom) radi povećanja plodnosti i bolje propusnosti. Njena uspešna komercijalna proizvodnja je moguća na temperaturi od +35oC do -10oC.
Brusnica je heliofilna ili svetloljubiva biljka, voli osvetljena i otvorena mesta na kojima postiže veće prinose i bolji kvalitet ploda.
Ukoliko o ovim temama želite da budete redovno informisani, pretplatite se na AgroBiznis magazin. Godišnja pretplata je samo 1800,00 dinara i uključuje 12 izdanja i sve poštanske troškove. Prijavite se putem telefona 011/4052-117, 060/0712-350 ili na imejl gdjakovic@yahoo.com. U toku je akcija, svaki novi pretplatnik dobija poklon iznenađenja. Za više informacija o našim posebnim izdanjima PČELARSKI PODSETNIK, kao i LEKOVITO BILJE posetite www.agrobiznis.rs
